Bovenstaande titel is een quote uit het FD van vrijdag 22 april 2011. Volgens het artikel komt de uitspraak uit de mond van CEO Eelco Blok. Nu is een en ander uiteindelijk aanleiding voor een massaontslag.
In mijn observatie zijn hier twee dingen aan de hand.
1. Het massaontslag wordt gerechtvaardigd met tegenvallende resultaten. Op zich is snijden in de kosten altijd begrijpelijk bij tegenvallende resultaten. Maar is het ook de structurele oplossing? Wordt het probleem, KPN “Kon trends niet bijbenen”, hiermee opgelost? Nee.
2. De strategie en meer specifiek de propositie op de mobiele markt dient te worden aangepast. Wat is hier namelijk het geval?
De afgelopen 5 jaar heeft mobiel internet een enorme (technologische) ontwikkeling doorgemaakt en daardoor een enorme vluvht genomen. Was dit voorspelbaar? Ja, nogal. De parallellen met “gewoon” internet zijn overduidelijk. De eerste mobiele internet proposities van de mobiele aanbieders waren heel logisch. Mobiel internet was schaars, de bandbreedte laag en de vraag klein. Dus de prijs was vrij hoog. heel logisch. Dat had ook alles te maken met het feit, dat mobiel internet een optie, een extra toevoeging was. En juist dat is aan het veranderen. Aan een optie verdient een aanbieder een kleine extra. Maar mobiel internet heeft de basisfunctie van de mobiele telefoon verdrongen en zal dat in de nabije toekomst in grotere mate en bij een steeds groter publiek doen.
Dat komt door de technologische ontwikkelingen maar daarin zijn veel mensen -terecht- niet geïnteresseerd. Het gaat erom wat mensen daarmee doen. En dat is veel: “op mobiel internet dingen opzoeken (“Googlen”), chatten/pingen/msn-en, hyven, linkedin, beleggen, reserveren, adressen opzoeken, navigeren, het weerbericht bekijken, bankieren, openingstijden opzoeken en last but not least: e-mailen. De meest opvallende mogelijkheid die in het FD-artikel wordt genoemd is VoIP of Skype. De mogelijkheid voor mensen om met elkaar te bellen over een dataverbinding. En daarmee heeft mobiel internet zich definitief in het centrum van mobiele telecom gepositioneerd. Want bellen was en is met afstand het allerbelangrijkste voor de operators als je kijkt naar omzet uit mobiele telecom.
De oplossing die CEO Eelco Blok van KPN aandraagt is als volgt. De klant dient extra te gaan betalen voor de mogelijkheden om over mobiel internet te chatten, pingen, VoIPen en mobiel TV te kijken of video te streamen. Dat is een oplossing. Een oplossing dat uiteindelijk zal leiden tot een propositie waarin de verhouding mobiel bellen ten opzichte van mobiel internetten omgekeerd zal zijn: in de nabije toekomst is mobiel bellen een veel kleiner gedeelte van mobiele telecom dan mobiel internet. Ook hier dringt de vergelijking met de vaste verbinding op. En de verhoudingen zullen zowel qua gebruik als qua inkomsten volledig omgekeerd zijn en misschien nog erger. KPN neemt hiermee echter wel een risico als KPN niet tegelijkertijd zich technisch en qua propositie gaat voorbereiden op de nieuwe werkelijkheid. De logische stap van een van de concurrenten zal namelijk gaan zijn om abonnementen te gaan aanbieden die volledig op mobiel internet zijn gebaseerd. mobiel bellen wordt dan een back-up, een extra of een premium, want betrouwbaar. Maar de omzet uit mobiel bellen zal een veel kleiner gedeelte zijn dan de omzet van mobiel internet.
Ik zou derhalve een model ontwikkelen waarbij de kosten van een mobiel data-abonnement afhankelijk zijn van het gekozen belplan. Het komt er dan op neer, dat je per minuut bellen een lager tarief betaalt als je een duurder mobiel internet-abonnement hebt. Dat is namelijk omgekeerd aan de huidige probleemstelling van KPN: Duur mobiel bellen, goedkoop mobiel internetten (en VoIPen)
In het vroege voorjaar van 2009 schreef ik in mijn vrije tijd, toen ik bij Yes Telecom werkte, een short business plan dat zelfs geheel gebaseerd was op VoIP over mobiel internet. Ik onderzocht zelf de technische haalbaarheid en de commerciële wenselijkheid. Beiden gaven groen licht. Opvallend was zelfs dat bestaande klanten als ze wilden al bijna gratis konden bellen over mobiel breedband met hun mobieltjes en daarmee duizenden euro’s per jaar konden besparen. Ik zette zelfs een propositie op papier waarin commercieel interessante proposities werden opgenomen. Yes telecom had in die tijd inmiddels een vaste VoiP aanbieder gelanceerd voor de zakelijke markt: Dean Connect. Uiteindelijk belde een van de eigenaren van Yes Telecom me op een vrijdagmiddag op om te vertellen, dat hij juist hiervoor de VoIP provider had opgericht. Terwijl hij twee manden ervoor ook zei, dat de tijd nog niet rijp was. Een middle manager observeerde een en ander met argusogen en riep dat het een belachelijk plan was. twee maanden later verscheen er een persbericht op mijn beeldscherm van een bedrijf, dat precies mijn businessplan had uitgevoerd: mobiel bellen, volledig gebaseerd op mobiel internet. Inmiddels is Yes Telecom overgenomen door KPN.
Ik zeg niet dat de tactiek van KPN om extra geld te vragen voor specifieke datadiensten, zoals video streaming, chatten en VoIP, geen goed idee is. Ik zeg wel waar dat uiteindelijk toe leidt. En ik vraag me openlijk af of KPN niet beter zou kunnen inspelen op de trend en anticiperen op de nieuwe werkelijkheid. De huidige tactiek zal er op de middellange termijn namelijk voor zorgen dat de inkomsten op mobiel internet afnemen omdat consumenten en zakelijke gebruikers, die de specifieke mobiele internetdiensten willen afnemen, zullen overstappen naar de concurrent. Daardoor zullen de inkomsten van mobiel bellen ook licht afnemen. Oplossing: bezuinigen door gedwongen ontslagen?
Op de langere termijn wordt het problematischer. De inkomsten uit mobiel bellen zullen definitief dalen. En dan komt de point of no return snel in zicht. Namelijk het moment, waarop de klant naar de concurrent overloopt en de concurrent mobile VoIP als dienst aanbiedt. kan KPN de inhaalslag dan nog maken?
Yes telecom heeft er niets mee gedaan. KPN?